Ν. Π.: Πριν ξεκινήσουμε θα θέλατε να πούμε κάτι σχετικό με τις εκλογές;
Γ. Λ.: Όχι, εκτός και αν θέλετε να με ρωτήσετε κάτι.
Ν. Π.: Ψηφίζετε;
Γ.Λ.: Όχι.
Ν. Π.: Αυτό σημαίνει πως είστε απολιτικός;
Γ. Λ.: Σημαίνει πως δεν υπάρχει κάτι, κάπου, για να το ψηφίσω. Είμαι αναρχικός, μα ανιδεολογικός, δεν έχω ουδεμία σχέση με το πολιτικο-ιδεολογικό τσίρκο που αυτοπροσδιορίζεται ως αναρχικό κίνημα. Ο αναρχισμός για μένα έχει μόνο πνευματική, αισθητική, υπόσταση, δεν αποτελεί φαιδρή σωτηριολογία.
Ν. Π.: Αυτό επηρέασε ποτέ τα θέματα ή τον τρόπο της γραφής σας;
Γ. Λ.: Για ποιον λόγο θα μπορούσε να συμβεί αυτό;
Ν. Π.: Εσείς πρέπει να ξέρετε, εγώ απλώς σας ρωτώ.
Γ. Λ.: Ο τρόπος ζωής ναι, είναι ας το πούμε κάπως επηρεασμένος ή σοβαρά επηρεασμένος, τίποτε άλλο. Αλλά η ποίηση δεν έχει θέμα, όπως το λέτε. Δεν έχω γράψει ποτέ μου κάποιο ποίημα με «θέμα». Αυτό θα ήταν ανόητο από την πλευρά μου.
Ν. Π.: Τότε; Τι γράφετε; Ή μάλλον, για τι γράφετε; Είστε σίγουρος; Ποια μπορεί να είναι τότε η ουσία ενός ποιήματος;
Γ. Λ.: Απλώς γράφω τον τρόπο που γράφω, η ουσία ή το θέμα του ποιήματος ανήκουν αποκλειστικά στον αναγνώστη. Αυτός θα το δημιουργήσει. Εάν, δηλαδή, τα καταφέρει. Αυτό όμως δεν αφορά εμένα ούτε την ποίηση.
Ν. Π.: Υπονοείτε συνεπώς ότι ο αναγνώστης κάνει το ποίημα «ότι θέλει;»
Γ. Λ.: Ακριβώς. Είτε το προσεγγίζει μέσω της ανάγνωσης, είτε το μεταχειρίζεται ως εκφραστικό υπόλειμμα. Ο αναγνώστης, η λειτουργία του αναγνώστη, δεν σχετίζεται περιεχομενικά με την ποίηση, ούτε αφορά την ποίηση. Για τον αναγνώστη η ποίηση είναι άλλο πράγμα απ' αυτό που είναι για τον ποιητή. Ειδάλλως αυτή η λειτουργία θα ήταν αντεστραμμένη.
Ν. Π.: Τότε κ. Λειβαδά, ποιος είναι ο δικός σας ρόλος, σαν ποιητής, σαν δημιουργός;
Γ. Λ.: Ο ποιητής είναι ένας διασαλευτής, οπότε αν είμαι πράγματι ποιητής είμαι κι εγώ ένας διασαλευτής.
Ν. Π.: Έχετε άλλα ενδιαφέροντα εκτός από την γραφή;
Γ. Λ.: Πάθη ναι, ενδιαφέροντα όχι.
Ν. Π.: Όπως;
Γ. Λ.: Να έχω πάθη. Και να έχω πάθει. Καταλαβαίνετε….
Ν. Π.: Ναι, αλίμονο. Οι μεταφράσεις;
Γ. Λ.: Οι μεταφράσεις είναι κι αυτές ποίηση, αλλά από την ανάποδη. Όταν μεταφράζεις, ακριβώς όπως συμβαίνει και όταν γράφεις ο ίδιος ένα ποίημα, πρέπει διαρκώς να ξεχνάς αυτό που ξέρεις, να μην φιλολογήσεις, να μην βασιστείς στο υποκείμενο της σκέψης – η συνείδηση είναι μία εκ γενετής παραίσθηση.
Ν. Π.: Ναι, αυτήν σας την φράση την είδα κάπου στο ιστολόγιό σας.
Γ. Λ.: Δεν είναι δική μου φράση, είναι του Σαντράρ.
Ν. Π.: Φαίνεται πως έχετε δεχθεί πολύ βαθιές επιρροές απ’ αυτόν.
Γ. Λ.: Όχι, μόνο μία, αυτήν που μόλις προανέφερα.
Γ. Λ.: Όχι, εκτός και αν θέλετε να με ρωτήσετε κάτι.
Ν. Π.: Ψηφίζετε;
Γ.Λ.: Όχι.
Ν. Π.: Αυτό σημαίνει πως είστε απολιτικός;
Γ. Λ.: Σημαίνει πως δεν υπάρχει κάτι, κάπου, για να το ψηφίσω. Είμαι αναρχικός, μα ανιδεολογικός, δεν έχω ουδεμία σχέση με το πολιτικο-ιδεολογικό τσίρκο που αυτοπροσδιορίζεται ως αναρχικό κίνημα. Ο αναρχισμός για μένα έχει μόνο πνευματική, αισθητική, υπόσταση, δεν αποτελεί φαιδρή σωτηριολογία.
Ν. Π.: Αυτό επηρέασε ποτέ τα θέματα ή τον τρόπο της γραφής σας;
Γ. Λ.: Για ποιον λόγο θα μπορούσε να συμβεί αυτό;
Ν. Π.: Εσείς πρέπει να ξέρετε, εγώ απλώς σας ρωτώ.
Γ. Λ.: Ο τρόπος ζωής ναι, είναι ας το πούμε κάπως επηρεασμένος ή σοβαρά επηρεασμένος, τίποτε άλλο. Αλλά η ποίηση δεν έχει θέμα, όπως το λέτε. Δεν έχω γράψει ποτέ μου κάποιο ποίημα με «θέμα». Αυτό θα ήταν ανόητο από την πλευρά μου.
Ν. Π.: Τότε; Τι γράφετε; Ή μάλλον, για τι γράφετε; Είστε σίγουρος; Ποια μπορεί να είναι τότε η ουσία ενός ποιήματος;
Γ. Λ.: Απλώς γράφω τον τρόπο που γράφω, η ουσία ή το θέμα του ποιήματος ανήκουν αποκλειστικά στον αναγνώστη. Αυτός θα το δημιουργήσει. Εάν, δηλαδή, τα καταφέρει. Αυτό όμως δεν αφορά εμένα ούτε την ποίηση.
Ν. Π.: Υπονοείτε συνεπώς ότι ο αναγνώστης κάνει το ποίημα «ότι θέλει;»
Γ. Λ.: Ακριβώς. Είτε το προσεγγίζει μέσω της ανάγνωσης, είτε το μεταχειρίζεται ως εκφραστικό υπόλειμμα. Ο αναγνώστης, η λειτουργία του αναγνώστη, δεν σχετίζεται περιεχομενικά με την ποίηση, ούτε αφορά την ποίηση. Για τον αναγνώστη η ποίηση είναι άλλο πράγμα απ' αυτό που είναι για τον ποιητή. Ειδάλλως αυτή η λειτουργία θα ήταν αντεστραμμένη.
Ν. Π.: Τότε κ. Λειβαδά, ποιος είναι ο δικός σας ρόλος, σαν ποιητής, σαν δημιουργός;
Γ. Λ.: Ο ποιητής είναι ένας διασαλευτής, οπότε αν είμαι πράγματι ποιητής είμαι κι εγώ ένας διασαλευτής.
Ν. Π.: Έχετε άλλα ενδιαφέροντα εκτός από την γραφή;
Γ. Λ.: Πάθη ναι, ενδιαφέροντα όχι.
Ν. Π.: Όπως;
Γ. Λ.: Να έχω πάθη. Και να έχω πάθει. Καταλαβαίνετε….
Ν. Π.: Ναι, αλίμονο. Οι μεταφράσεις;
Γ. Λ.: Οι μεταφράσεις είναι κι αυτές ποίηση, αλλά από την ανάποδη. Όταν μεταφράζεις, ακριβώς όπως συμβαίνει και όταν γράφεις ο ίδιος ένα ποίημα, πρέπει διαρκώς να ξεχνάς αυτό που ξέρεις, να μην φιλολογήσεις, να μην βασιστείς στο υποκείμενο της σκέψης – η συνείδηση είναι μία εκ γενετής παραίσθηση.
Ν. Π.: Ναι, αυτήν σας την φράση την είδα κάπου στο ιστολόγιό σας.
Γ. Λ.: Δεν είναι δική μου φράση, είναι του Σαντράρ.
Ν. Π.: Φαίνεται πως έχετε δεχθεί πολύ βαθιές επιρροές απ’ αυτόν.
Γ. Λ.: Όχι, μόνο μία, αυτήν που μόλις προανέφερα.
Ν. Π.: Ζείτε μόνος εδώ;
Γ. Λ.: Ναι, είναι προτιμότερο. Ταξιδεύω και μόνος. Αλλά δεν είμαι ποτέ μόνος. Έχω κάποιες ψυχές μαζί μου.
Ν. Π.: Αυτό έχει σχέση με τον Βουδισμό;
Γ. Λ.: Πού να ξέρω;
Ν. Π.: Γράφεται πως είστε βουδιστής, γι’ αυτό σας ρωτάω.
Γ. Λ.: Κοιτάξτε, είμαι βουδδιστής λόγω του Βούδδα και των γραφών, όχι λόγω του Βουδδισμού. Δεν πρέπει μόνο «να σου κόβει» που λέμε, αλλά πρέπει «να κόβεις» κιόλας, εσύ, ο ίδιος. Η πίστη είναι μια κατάρα σχεδόν το ίδιο επικίνδυνη με την ποίηση. Απέχουν ελάχιστα.
Ν. Π.: Η ποίηση όμως είναι και η χαρά της δημιουργίας. Ο ποιητής είναι προικισμένος με αρετές, θετικές νομίζω, έτσι δεν είναι;
Γ. Λ.: Ναι, αυτό μου αρέσει… ο ποιητής χαίρεται, οπωσδήποτε, αυτό είναι για μένα παραπάνω από σίγουρο αλλά και πάλι έχει να κάνει με την όποια δυνατότητα ή αδυνατότητα προσδιορισμού ενός πράγματος το οποίο λειτουργεί κάπως, σαν αμφίβιο, τόσο στη ζωή όσο και στον θάνατο.
Ν. Π.: Όχι. Μήπως είστε κάπως υπερβολικός με αυτόν τον, ας τον πούμε, διαχωρισμό;
Γ. Λ.: Υπερβολικός είναι μόνον αυτός που δεν είναι ποιητής, υπάρχει ένα ζήτημα ισορροπίας στην γραφή ξέρετε, το οποίο η πληθώρα όσων γράφουν το αντιμετωπίζουν σαν κάτι άλλο, οτιδήποτε – το αντιμετωπίζουν αντί να καταπιάνονται μ’ αυτό, αυτή είναι η θεμελιώδης διαφορά που κάνει την διάκριση, όχι αυτά που λέω εγώ. Το να αποζητά κανείς την δικαίωση γράφοντας, αυτό τον καθιστά αυτομάτως μη-ποιητή. Γι’ αυτό και επιμένω στην άποψή μου πως είναι καλύτερα να κρατούν ημερολόγιο και να αποκτούν φίλους. Καλούς φίλους. Αυτό θα έλυνε το πρόβλημα μια κι έξω. Αυτό ξέρεις μοιάζει με εκείνη την ανοησία ολκής με τον Αβραάμ. Τέτοιες ευκαιρίες δεν πρέπει να χάνονται… Ο Αβραάμ έπρεπε να προτείνει στον θεό του να τον θέσει στην απόλυτη δοκιμασία: να του αφαιρούσε κάθε ψήγμα δυνατότητας πίστης από μέσα του και να τον προκαλούσε να τον κερδίσει κατόπιν, σαν πιστό του. Ναι…
Ν. Π.: Αυτό έχει εφαρμογή στην ποίηση; Πιστεύετε σ’ αυτό;
Γ. Λ.: Αυτό κάνει ο ποιητής, τίποτε άλλο, αδιαλείπτως, σχεδόν μονομερώς. Τα υπόλοιπα ανήκουν στην Χαλιμά.
Ν. Π.: Σας ευχαριστώ.
Γ. Λ.: Να είστε καλά.