«Αυτός που διαβάζει με όρους ανοχής, μπορεί να με διαβάσει. Αυτός που διαβάζει με όρους συμμετοχής, όχι».

Γ. Λ.

Αρχική σελίδα Εργογραφία Βιογραφικό Μεταφράσεις En/Fr/It/Es

11/11/2018

Γιάννης Λειβαδάς, συνέντευξη στο Literature.

https://www.literature.gr/fakelos-elliniki-poiisi-2018-2019-giannis-leivadas/
















Μπορεί η ποίηση να λειτουργήσει ως οδηγός επιβίωσης στις μέρες μας;
Η ποίηση δεν μπορεί να σχετιστεί με όρους επιβίωσης, καθότι είναι τέχνη. Το επιβιωτικό στοιχείο αφορά συνολικά τον άνθρωπο ως κοινωνία και ως ατομικότητα, δεν χρειάζεται να είναι κανείς ποιητής. Υφίσταται αυτή την εποχή ένα παγκόσμιο κίνημα το οποίο χρησιμοποιεί αυθαίρετα και καταχρηστικά τον όρο «ποίηση» προς αποφυγή των πραγματικών του ευθυνών και υποχρεώσεων. Το ερώτημα θεωρώ πως αφορά τους ανθρώπους που συνθέτουν, συνειδητά ή όχι, το κίνημα αυτό.

Η ποίηση μπορεί να είναι επαναστατική, υπερβατική, αφαιρετική, συνθετική, να δηλώνει φυγή από τα αισθήματα, άρση των αντιφάσεων ή ακόμα και καταφυγή μέσα στις αντιθέσεις. Στις μέρες μας μπορεί να αλλάξει τις συνειδήσεις των ανθρώπων, ώστε να δημιουργήσει ένα καλύτερο μέλλον στις κοινωνίες;
Η ποίηση είναι ένα πράγμα και όχι δύο, μολονότι δημιουργείται και εκτίθεται με διττό τρόπο. Η αυτότητά της καταστρέφεται ώστε να συνθέσει την ετερότητά της. Για τον ποιητή δεν υφίσταται καταφυγή, μόνον ο αναγνώστης της ποίησης καταφεύγει. Το ζήτημα της όποιας μεταστροφής μπορεί να προκαλέσει, αφορά μονομερώς τους αναγνώστες ή ακόμη και τους παρατηρητές. Η ποίηση διασαλεύει και μεταστρέφει, η αναγνώριση και η αποδοχή της μεταστροφής ή της διασάλευσης αφορά μόνο τον αποδέκτη. Η δυνατότητά της δεν κρίθηκε μήτε κρίνεται από την ικανότητα του αποδέκτη. Η ποίηση άπαξ και δημιουργηθεί έχει ολοκληρωθεί, απομένει να προχωρήσει σε νέα δημιουργία, νέα ολοκλήρωση. Η κοινωνία εάν θέλει να υποστεί μεταστροφή οφείλει πρωτίστως να αναγνωρίσει την ανάγκη μεταστροφής, το πού θα καταλήξει, το πώς θα εξελιχθεί δεν συνδέεται με την ποίηση καθόσον από την πλευρά της ποίησης δεν παρέχεται οδηγία ή εντολή. Το μόνο που μπορεί κανείς να θίξει με βεβαιότητα είναι πως η ποίηση δεν λήφθηκε ποτέ υπόψη στο προχώρημα της κοινωνίας, αντιθέτως, σύμφωνα με τις εξελίξεις και την κατάληξη, είναι προφανές πως η ποίηση παρέμεινε εκτός, με ευθύνη της κοινωνίας όχι ποιητών∙ όσο και αν η ποίηση χρησιμοποιήθηκε, και χρησιμοποιείται σήμερα ακόμη περισσότερο, ως ψιμύθιο της κοινωνικής αποσύνθεσης.

Πότε γράφει κανείς ποίηση; Όταν δονείται από το πάθος των συναισθημάτων ή όταν απομακρύνεται από αυτό και βλέπει καθαρότερα;
Οι δύο περιπτώσεις του ερωτήματος θεωρώ πως δεν συνδέονται με τη δημιουργία της ποίησης. Κατ’ αυτούς τους δύο τρόπους γραφόταν ένα μέρος της ποίησης έως τις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα. Έκτοτε συνέβησαν αξιοσημείωτα φαινόμενα, τόσο στο πεδίο της προσπάθειας να γραφτεί ποίηση όσο και στο πεδίο της ποίησης.

Ο Βαλερύ έλεγε ότι: «ένα Ποίημα δεν τελειώνει ποτέ. Μόνο εγκαταλείπεται». Συμμερίζεστε αυτή την άποψη;
Δεν συμφωνώ σε τίποτε με τον μακαρίτη.

Πότε περιορίζεται η ποιητική δύναμη ενός ποιητή; 
Ποτέ. 
 
«Ο καθείς και τα όπλα του», έλεγε ο Ελύτης. Ποια πρέπει να είναι τα όπλα ενός ποιητή στην υπηρεσία της ποίησης;
Προφανώς ο εν λόγω κύριος εννοούσε τα εφόδια για την επίτευξη κάποιου σκοπού. Τόσο τα εφόδια όσο και ο σκοπός με αφήνουν αδιάφορο.

Πώς αρχίσατε να ασχολείστε με την ποίηση;
Δεν γνωρίζω, μπορώ όμως να προσεγγίσω αμυδρά ένα περιστατικό: όντας στην πρώτη γυμνασίου καθυστέρησα να φτάσω στην ώρα μου πριν την πρωινή μάζωξη που γινόταν στο προαύλιο. Φτάνοντας παρατήρησα τους πάντες να κάνουν τον σταυρό τους και να σκύβουν το κεφάλι, ήταν η εικόνα μίας εμπειρίας της οποίας έγινα για πρώτη φορά εποπτικός παρατηρητής.

Είναι η ενασχόληση με την Ποίηση μια επικίνδυνη διαδικασία;
Στο ξεκίνημά της είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη, κατόπιν γίνεται επικινδυνότερη.

Πώς βλέπετε το μέλλον της ελληνικής ποίησης; Υπάρχει σήμερα μια ελληνική σχολή ποίησης με τον τρόπο που τη γνωρίσαμε από την περίφημη γενιά του ’30, ή τη γενιά του ’70;
Έχω τοποθετηθεί ολικά και τεκμηριωμένα σχετικά με αυτό το ερώτημα. Δεν θα ήθελα να επανέλθω. Συνοπτικά θα υπογραμμίσω μόνο πως τα φαινόμενα της ποίησης κρίνονται με τους όρους της ποιητικής τέχνης και όχι με άλλους. Οι θεωρήσεις και οι απόψεις που απορρέουν από τη χρήση κριτικών και αξιολογικών όρων που δεν αφορούν την ποίηση αλλά το κατά το δοκούν απεικόνισμά της, είναι άκυρες.

Αν γράφατε εσείς σήμερα «γράμμα σε έναν νέο ποιητή» τι θα τον συμβουλεύατε να κάνει;
Αυτό που θέλει να κάνει, και μόνο.

Τι μέλλον πιστεύετε ότι έχει η ελληνική ποίηση στο εξωτερικό; Πόσο γνωστή είναι;
Το μέλλον της είναι παντού ίδιο. Παντού την ευτελίζουν παντού την εγκωμιάζουν.

Σε μια χώρα όπου από την εποχή του Ομήρου έως σήμερα γράφεται ανελλιπώς ποίηση ποια πιστεύετε πως είναι η κοινωνική αποστολή ενός ποιητή, ο οποίος έρχεται αντιμέτωπος με τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα; Πώς βλέπετε εσείς τη σημερινή κοινωνική και πολιτισμική αποδόμηση της χώρας;
Ο ποιητής δεν έχει κοινωνική αποστολή, παρότι η ποίησή του μπορεί αντίκρισμα κοινωνικό να έχει. Το ερώτημα αυτό έχει νόημα μόνον εάν αντιστραφεί και τεθεί προς απάντηση από την κοινωνία. Όσο για την Ελλάδα, ας μου επιτραπεί να επαναλάβω μία τοποθέτησή μου από το 2007, «έχει ξεχάσει το παρελθόν της, το οποίο της ανήκε, και δεν έχει αποκτήσει επαφή με το παρόν της το οποίο είναι υποχρεωμένη να το δανείζεται».

Ο σύγχρονος αναγνώστης είναι ικανός να «ξεκλειδώσει» τα μυστικά της ποίησης ή έχει χάσει την παρθενικότητα των αισθήσεών του σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην μπορεί να κατανοήσει τη μαγεία της;
Δεν είμαι αρμόδιος να το απαντήσω αυτό. Εικάζω, μα η κατάθεση μιας εικασίας δεν είναι καλή και ειλικρινής απάντηση.

Ποια πιστεύετε πως είναι η προοπτική της ποίησης που γράφεται σήμερα και κατά πόσο αυτή η προοπτική συνδέεται με το παρελθόν της ποίησης;
Το θέσατε επιτυχώς εφόσον κάνατε διάκριση της ποίησης που γράφεται σήμερα από την ποίηση που ονομάζεται σύγχρονη. Η ποίηση που γράφεται σήμερα είναι ως επί το πλείστον μία ποίηση παλιά, άλλοτε σε μεγάλο και άλλοτε σε μικρότερο βαθμό παρωχημένη, επαναλαμβανόμενη, ανεξάρτητα από τις εμφορήσεις που διαθέτει. Η σύγχρονη ποίηση είναι περιεχομενικώς νέα και είναι εκείνη που επιφέρει κάποια προοπτική. Προοπτική δίχως περιεχομενική ρήξη και περιεχομενική επινόηση δεν μπορεί να υπάρξει. Η σύνδεση, δηλαδή, με το παρελθόν, είναι αναπόφευκτη, όμως πρόκειται για μία σύνδεση απορριπτική∙ στον βαθμό που η στοιχειακή εννοιολόγηση του παρελθόντος, η ανακαίνιση των περιεχομένων του παρελθόντος, έχουν επιτευχθεί. Αυτές οι δύο επιτεύξεις τεκμηριώνουν τη νεότητα της ποίησης

Τελικά, κ. Λειβαδά χρειάζονται οι ποιητές σε τόσο μίζερους καιρούς;
Υπήρξαν ποτέ καιροί που δεν ήταν μίζεροι; Η απάντησή μου βρίσκεται στη λύση του ερωτήματος που έθεσα.


05/09/2018

Yannis Livadas - Autoreportages (Moloko Print, Deutschland 2018)
















 
 
 
 
 
 
 
 
Το αυτορεπορτάζ ως λογοτεχνία. Δύο εκτενή πεζοποιήματα υπό μορφή αυτορεπορτάζ και ένα συνοπτικό αυτορεπορτάζ υπό μορφή ποιήματος. Ένα νέο ποιητικό είδος το οποίο εντούτοις δεν αποτελεί υβρίδιο∙ πρόκειται για εκδίπλωση της οργανικής αντιμετάθεσης. Τα εν λόγω κείμενα δεν έχουν εκδοθεί ή δημοσιευθεί στα ελληνικά.








27/07/2018

ヤニス・リヴァダス イレブン俳句(1991-1997) 吟遊俳句選集


ヤニス・リヴァダス
イレブン俳句1991-1997
吟遊俳句選集
日本で発行されている国際俳句季刊誌
79号、20187


Παρουσίαση επιλεγμένων χάικου που γράφτηκαν την περίοδο 1991-1997. Το σύνολο των χάικου αυτής της περιόδου θα κυκλοφορήσει σύντομα σε δύο εκδόσεις, μία αγγλική και μία ελληνική. Κατόπιν θα ακολουθήσει η ιαπωνική έκδοση.
Presentation of selected haiku written from 1991 to 1997. The sum of the haiku of this period will soon be published in two editions, one English and one Greek. The Japanese edition will follow.
Présentation de haïku sélectionné, écrit de 1991 à 1997. La somme du haïku de cette période sera bientôt publiée en deux éditions, l'une en anglais et l'autre en grec. Ensuite, l’édition japonaise suivra.


17/07/2018

Γιάννης Λειβαδάς: Περί μεταφράσεων ή η λογοτεχνία της μετάφρασης


Σαρλ Μποντλέρ
Με αφορμή την κατακρεούργηση των ποιημάτων του Σαρλ Μποντλέρ από τον κύριο Κεντρωτή, παραθέτω μία πρόχειρη σημείωση σχετικά με τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις τις οποίες αναλαμβάνει ένας μεταφραστής, έναντι του πρωτοτύπου κειμένου και του δημιουργού του. 
Με βάση τις μεταφράσεις που παρουσίασε ο κύριος Κεντρωτής, ο Σαρλ Μποντλέρ ήταν ένας κακομοίρης και αμόρφωτος στιχοπλόκος, που σκάρωνε ανόητα ποιηματάκια για να περνάει την ώρα, η οποία, καθώς φαίνεται, δεν περνούσε με τίποτα. Είναι λίαν σημαντικό πως αυτό ξεκαθαρίστηκε, γιατί στη Γαλλία και ανά την υφήλιο, ο Μποντλέρ θεωρείται τεχνίτης της σκαιότητας, εισηγητής του μοντερνισμού, και ποιητής του felix culpa.
Οι μεταφραστικές αστοχίες πολλές φορές είναι αναπόφευκτες, για λόγους που δεν είναι πάντα συμβατοί με το εύρος της απόστασης μεταξύ ενός έργου και των αναγνωστών του∙ οι λόγοι, δηλαδή, των εμφανίσεών τους δεν είναι πάντα εύκολο να επεξηγηθούν παραχρήμα δημοσίως. Απαιτείται ειδική μνεία και ακόμη ειδικότερη κειμενική έκθεση σχετικά με αυτές.
Κάθε μετάφραση που καταφέρνει να φέρει σε άλλη γλώσσα το περιεχόμενο και την αισθητική ενός λογοτεχνικού κειμένου, θεωρείται καλή και καλή είναι, πράγματι. Ακόμη και αν έχει ορισμένες αστοχίες ή κάποια λάθη, που μετριούνται σε λίγα δάχτυλα, βεβαίως, και όχι σε μακροσκελείς αριθμήσεις.
Λόχου χάρη, μία καλή μετάφραση του Γουίτμαν μπορεί να είναι μία μετάφραση με κάποιες αστοχίες ή έστω με ορισμένα λάθη: είναι ο Γουίτμαν όμως, με κάποιες αστοχίες ή έστω με ορισμένα λάθη. Διότι όταν δεν είναι ο Γουίτμαν, είτε με λάθη και αστοχίες είτε δίχως λάθη και αστοχίες, τότε η μετάφραση είναι κακή.
Η γλωσσική εγκυρότητα του κειμένου μίας μετάφρασης δεν κρίνεται ποτέ, από διαστάσεις και αναλογίες οι οποίες δεν τεκμηριώνονται από την έδρα του πρωτοτύπου κειμένου. Η αξία μίας μετάφρασης δεν ορίζεται ποτέ, μονομερώς από τη γλώσσα στην οποία μεταφέρεται το πρωτότυπο κείμενο, αντιθέτως, ορίζεται και από τη γλώσσα του πρωτοτύπου εξίσου – εννοώ το διττό σχήμα που περιλαμβάνει την εθνική και, πολύ περισσότερο, την προσωπική γλώσσα ενός λογοτέχνη.
Η μετάφραση, το αναφέρω διότι είναι κάτι το οποίο πολλοί από τους επαγγελματίες του είδους επανειλημμένα το λησμονούν, αποτελείται από δύο γλώσσες και από δύο ανθρώπους – κατά τον τρόπο που μπορούν αυτές οι δύο πλευρές, των γλωσσών και των ανθρώπων, να επικοινωνήσουν στη βάση της αναδημιουργίας ενός λογοτεχνικού κειμένου.
Όταν λοιπόν μία μετάφραση, με ή δίχως λάθη, δεν αναδημιουργεί τη γλώσσα του πρωτοτύπου διατηρώντας (σε αυτό το σημείο δεν επιτρέπεται να συμπληρώσω «κατά το δυνατό» διότι τότε θα ακύρωνα την ειδικότητα και τη σημασία του όρου «μετάφραση») την αισθητική και το περιεχόμενου του πρωτοτύπου, είναι, αδιαμφισβήτητα, μία μετάφραση κακή, άκυρη. 


17-7-2018



Αρχειοθήκη ιστολογίου