Γιάννης Λειβαδάς / Yannis Livadas

ΛΕΙΜΜΑ [2019-2021]

Νέα ποιητική σύνθεση.

Θα κυκλοφορήσει μετά τον υπό έκδοση τόμο "Ρουτίνες" (Κουκούτσι 2021).

Χάικου 16/01/2021

Με συστολή

παραίνεσης

το χιόνι.

16/01/2021

Γ. Λ. 16/01/2021 [12:10]

Timidly
exhorts
the snow.

Timidement
exhorte
la neige.

Poète invité: Yannis Livadas à «Poesie Vivante», décembre 2020

Poète invité: Yannis Livadas, avec douze poèmes et une note de bio-bibliographie, à la revue «Poesie Vivante», décembre 2020. Merci aux membres du comité de rédaction.

Thomas Wolfe - Η ιστορία μιας νουβέλας (Στιγμός 2020)

Προλογικό σημείωμα, μετάφραση: Γιάννης Λειβαδάς

Κυκλοφόρησε.

Όπως υπογράμμισα και στο προλογικό σημείωμα, το εν λόγω κείμενο, δεν είναι απλώς καλό ή κατά την τρέχουσα βιβλιογραφική άποψη χρήσιμο. Το κείμενο αυτό είναι μείζον, είναι καταλυτικό, όσο αφορά τις επικρατούσες επιβολές οι οποίες παραμόρφωσαν τις τελευταίες δεκαετίες τον όρο "πεζογραφία", μα και όσο αφορά τις λειτουργίες οι οποίες καθιστούν ένα έργο πεζογραφικό και όχι κείμενο λογοτεχνικά περιποιημένο.

ΠΡΩΤΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ [Αθήνα, Μάρτιος 2005]

Φαίνεται πως έκλεισε για τον υποφαινόμενο ο κύκλος δυνατότητας δημοσιεύσεων στα λογοτεχνικά περιοδικά της Ελλάδας, καθώς τα κείμενά του, όσα κατάφεραν τέλος πάντων να εμφανιστούν, θεωρήθηκαν εκ των υστέρων περισσότερο ζημιογόνα παρά χρήσιμα, περισσότερο παρεμβατικά παρά πρωτότυπα. Στο εξής μοναδική επιφάνεια δημοσίευσης των κριτικών του κειμένων απομένει το προσωπικό του ιστολόγιο. Εάν υπήρξε κάτι ελάχιστο στην τοποθέτησή του πως ανέκαθεν ήταν αποσυνάγωγος, το οποίο ως υπόθεση εκκρεμούσε, πλέον τακτοποιήθηκε, κατά τον εύθετο χρόνο που επέφερε.

Παρατίθεται εδώ ένα παλαιότερο αδημοσίευτο κείμενο:

ΠΡΩΤΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ [Αθήνα, Μάρτιος 2005]

Αυτό που εδώ και κάμποσα χρόνια ονομάζω θεσμοθετημένη κριτική, η οποία συχνά γίνεται και θεσμοθετική, φροντίζει δηλαδή, τρόπον τινά, να νουθετεί σχετικά με το τι είναι η ποίηση και το πώς πρέπει να γράφεται -δίχως μάλιστα να νουθετεί σχετικά με το τι δεν είναι ποίηση και το πώς δεν γίνεται να γραφτεί- αποτέλεσε μοντέλο της κριτικής στην Αγγλία, κατά την Ελισαβετιανή εποχή, όπου δεν ήταν τυχαίο πως οι λεγόμενοι κριτικοί απευθύνονταν αποκλειστικά στους ποιητές και όχι στους αναγνώστες. Εκείνη, η παλαιά και λανθασμένη κριτική -η οποία κατά τρόπο χαρακτηριστικό υπολόγιζε πως η ποίηση δεν ήταν κάτι περισσότερο από ένα φως ή ένα σκοτάδι και όχι ποίηση, δηλαδή δημιουργικός περιορισμός στο αυτό- αποσκοπούσε στη διαρκή ισχυροποίηση του λεγόμενου κριτικού δια της μεθόδου της παραγωγής πιστών, μαθητών ή ακολούθων. Η Αγγλία κατάφερε τελικά να βγει απ’ αυτό το χάλι κυρίως μέσω του εξαίρετου Ντράιντεν, ο οποίος πιθανώς ήταν και ο πρώτος που χρησιμοποίησε εντύπως τον όρο «κριτική». Αργότερα η κριτική ανελίχθηκε σε πολύ υψηλότερα και απαιτητικά πεδία με την εμφάνιση του κατά πολύ σπουδαιότερου και καινοτόμου Κόλριτζ.

Κατά τούτο, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο, στην Ελλάδα η λεγόμενη κριτική βρίσκεται στο σημείο που βρισκόταν η κριτική στην Αγγλία στη διάρκεια της Ελισαβετιανής περιόδου, με μόνη διαφορά πως η ύλη της νουθεσίας και της υπόδειξης είναι σήμερα εμπλουτισμένη με πιο φρέσκες, όμως περιεχομενικά ομοιότυπες, συνεισφορές.

Η αντιστροφή του φαινομένου που χαρακτηρίζει μια ποίηση σημαντική εφόσον μπορεί γι’ αυτήν ν’ αναπτυχθεί μία γνήσια, συγκροτημένη κριτική, είναι γνωστή, ή τουλάχιστον διακρινόμενη: αναπτύσσεται μία δυσανάλογη ή άκυρη κριτική για ποιήσεις οι οποίες στην πραγματικότητα δεν επιδέχονται ειδικά κριτική έρευνα ή γενικά κριτικό σχολιασμό.

Το ποιος, το γιατί και το πώς κρίνει αυτό που κρίνει, ως ερώτημα που εγείρεται από αίσθημα τιμιότητας και δικαιοσύνης προς τα ποιήματα και τους ποιητές, απαντάται εύκολα, και διόλου δύσκολα όπως ορισμένοι πιστεύουν, με τον εξής τρόπο: με την αντιπαραβολή του κριτικού κειμένου με άλλες ποιήσεις από εκείνη για την οποία γράφτηκε. Το γνήσιο κριτικό κείμενο αποτελεί αποκλειστικό, μοναδικό αποτύπωμα μίας συγκεκριμένης, διακριτής ποίησης, το οποίο δεν μπορεί, εκ σύνθεσης, να αντιστοιχηθεί με άλλη ποίηση ή να την εκπροσωπήσει∙ παρεκτός και αν γίνεται λόγος για παρεμφερείς, κοινές ή όμοιες ποιήσεις, αυτό όμως τις καθιστά αυτομάτως ανάξιες κριτικού σχολιασμού, τουλάχιστον σε επίπεδο πρώτιστης κριτικής, καθώς κάθε πραγματικά σημαντική ποίηση δεν είναι δυνατό να επιδεχθεί την κριτική μίας άλλης. Προς απόδειξη αυτού, δεν υπάρχουν μόνο ποιήσεις που μοιάζουν τραγικά μεταξύ τους μα και κριτικές.

Είναι αναγκαίο, λέω, μα είναι λάθος, συνεπώς λέω είναι αυτονόητο, να γνωρίζει κανείς πως η κριτική μπορεί να μην είναι πάντοτε σε θέση να αποκλείει ή να αποτρέπει την επίφαση και το ψεύδος, πάντοτε όμως ενεργεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μη επιτρέπει στην επίφαση και το ψεύδος να καθιερωθούν ως αλήθεια ή ως κανόνας.

Αναδιαμόρφωση κειμένου:

Παρίσι/Πουατιέ, Σεπτέμβριος 2019

Γ. Λ.