Γιάννης
Λειβαδάς: Τόμας Γουλφ, effectus futuri.
Με αφορμή τη θύμηση ενός
κειμένου που είχα συνθέσει ακριβώς πριν από μία δεκαετία για τον Τόμας Γουλφ
και το «O Lost», το οποίο τότε δεν είχε καταδεχτεί να
δημοσιεύσει κάποιο από τα ηλεκτρονικά ή έντυπα λογοτεχνικά περιοδικά που είχαν
επιλεχθεί γι’ αυτόν τον σκοπό∙ και η οποία ζωντάνεψε με την ανακάλυψη ενός
μικρού αποσπάσματος απ’ αυτό στο ψηφιακό μου αρχείο, σημειώνω εντελώς
επιγραμματικά κάποιες αράδες.
Το αμίμητο «O Lost», όσο και αν έτυχε μίας πραγματικά
αριστοτεχνικής επιμέλειας από τον Μάξγουελ Πέρκινς, στην ουσία κατακρεουργήθηκε
για να μετατραπεί στο «Look
Homeward Angel», το οποίο μετέφρασε κάποτε στα ελληνικά ο
Κοσμάς Πολίτης, με έναν τρόπο ασύμβατο και υποβιβαστικό προς το πρωτότυπο.
Ωστόσο ο Έλληνας αναγνώστης που αδυνατεί να διαβάσει την αμερικανική έκδοση,
είναι υποχρεωμένος να αρκεστεί σε αυτή την απόδοση.
Το «O Lost» που πολύ πρόσφατα κατάφερε να εκδοθεί στην
αυθεντική του μορφή, μόλις το 2000, ως εκτενές πεζογραφικό έργο της
αμερικανικής λογοτεχνίας,
αντιστοιχίζεται μονάχα με το «USA» του
Τζον Ντος Πάσσος και το «Visions
Of Cody» του Τζακ Κέρουακ. Πρόκειται για ένα έργο,
ολικά μετατεθειμένο στο μέλλον. Το
γεγονός πως είχε εις τριπλούν απορριφθεί από άλλους εκδότες πριν το αναλάβει ο
εκδοτικός οίκος Σκρίμπνερς, δεν έρχεται να προσθέσει ούτε να αφαιρέσει τίποτα,
πέραν της οξύνοιας και της προβλεπτικότητας του Μάξγουελ Πέρκινς, ο οποίος
ολοκλήρωνε το εκλεκτικό του άλμα προς την λογοτεχνία του εικοστού πρώτου και
του εικοστού δεύτερου αιώνα.
Ο Τόμας Γουλφ είναι παραπάνω από
σημαντικός, όχι μόνο επειδή αποτελεί βαθύ μετάλλευμα για τους ερευνητικούς,
τους εμπνευσμένους αναγνώστες, αλλά γιατί εσαεί θα αναγκάζει όλων των ειδών
τους φιδέμπορες των μέσων λογοτεχνικής ενημέρωσης να γράφουν για όλα όσα
αδυνατούν να εντοπίσουν στην αριστοτεχνική γραφή του.
Ο Τόμας Γουλφ είναι μία
περίπτωση, πιθανόν και δύο περιπτώσεις, μοναδικότητας, γιατί αιωρήθηκε
αριστοτεχνικά ανάμεσα στις δυαδικότητες, ανάμεσα σε όλα όσα ταλαντεύονται
σπασμωδικά μεταξύ του ανθρώπου και της απουσίας του.
Ο Τόμας Γουλφ είναι αθάνατος
γιατί έγραψε εκείνη την απίθανη, καρδιακή επιστολή στον Πέρκινς, έχοντας διαβεί
το κατώφλι του θανάτου του αποδέκτη της.
Ο Τόμας Γουλφ, μία καρδιά που
γνέφει, γιατί οι άνθρωποι είναι κουφοί και παγωμένοι. Μία καρδιά, ο Γουλφ, που
χτυπά μόνο σαν διαβαστεί με τα εργαλεία της επιστήμης της ανάγνωσης ριγμένα σε
μια άκρη, γιατί η επιστήμη του έχει προχωρήσει. Η γραφή έχει απωλέσει εκείνο
που προσέφερε για να αυξήσει την εγγύτητα ανάμεσα στην ανημποριά μπροστά στην
τελειότητα και το τελευταίο σκαλί της κλίμακας της επίστεψής της.
Ο Γουλφ, με λίγα λόγια, δεν
είναι απλώς για διάβασμα, είναι για την κακιά ώρα. Εκείνη που κάποιος γδούπος
στα εσωτερικά κανάλια του ανθρώπου θα αντιλαλήσει του ακούσματός του την άρνηση.
Πάντα θα υπάρχει κάποιος άνθρωπος με τέτοια δαιδαλώδη κατασκευή.
Ας σκύψει, λοιπόν, ο αναγνώστης,
μες στις γραμμές που στολίζουν τις παλάμες του, μες στο αντίκρισμα ενός
ξάστερου νυχτερινού ουρανού στο γυαλί του υγρού του ματιού. Για να εκτινάξει
την πείνα του, για να πέσει στα γόνατα που αρνούνται την προσευχή του. Για να
ζήσει πως έχει πεθάνει πριν την ώρα του.
Παρίσι,
Δεκέμβριος 2016.