Ποίηση και πνευματική απόδοση

Η πνευματική απόδοση περιέχει αποκαλύψεις, η ιστορική απόδοση περιέχει επιλογές/χρήσεις. Η ιστορική γλώσσα υπολείπεται της πνευματικής. Η ιστορική γλώσσα αποτελεί αρχικό, πρωτόλειο, στάδιο ενώ η πνευματική γλώσσα αποτελεί διευρυνόμενο όριο. Η ιστορική γλώσσα είναι κατά το παραδομένο, η πνευματική γλώσσα είναι κατά το παραδιδόμενο. Η ποίηση λειτουργεί με γλώσσα πνευματική -εφόσον δημιουργεί, δηλαδή όχι απλώς εκφράζει-, αποτελεί η ίδια δημιουργούμενη πνευματική γλώσσα. Στον πνευματικό χρόνο της ποίησης, λοιπόν, εδράζεται η απροσδιοριστία του περιεχομένου, το περιεχόμενο της ποίησης δεν είναι προσδιορισμένο μα προσδιοριζόμενο. Δεν πρόκειται επουδενί για φαινόμενο ασάφειας μα για φαινόμενο διαρκούς οριακότητας.

Το περιεχόμενο της ποίησης δεν είναι συνειρμικό, δεν είναι επαύξηση ή μετατροπή κρίσης, είναι πρωτότυπη αποκαλυπτόμενη γλώσσα. Η ποίηση λοιπόν λειτουργεί με ευαρίθμους.

 

γ. λ.

2007

 

Θραύσμα 2008

 

Σταλίδα που δεν έχει ακόμα πάνω της λάμψη ήλιου,               

ακίδα φωτεινής ακτίνας φεγγαριού,              

στραγγίζεται ασυγκράτητα, απαράδεκτη,              

σε ακαθόριστη γνησιότητα.             

 

 

γ. λ.            

2008            

 

 

Γιάννης Λειβαδάς: Τι σημαίνει χάικου 俳句

Στην επικράτεια της ελληνικής αστειότητας ο όρος "χάικου" 俳句 εξακολουθεί να μεταφράζεται, αυθαίρετα και ανεύθυνα, ως "αστείος στίχος" ή "αστείο ποίημα". Πότε, λοιπόν, η ημιμάθεια ξεπερνά τη φαντασία και πότε η φαντασία την ημιμάθεια. Η φαντασία και η ημιμάθεια αποτελούν τους πυλώνες παραποίησης αυτού του λογοτεχνικού είδους.

¨¨¨

"Χάικου" σημαίνει παιγνιώδης φράση, με το επίθετο παιγνιώδης, "χάι", να φέρει μάλιστα μία έντονη υποδήλωση απρόσμενης ενόχλησης ή περιπαικτικής έκπληξης. Δεν υπάρχει ούτε υπήρχε τίποτε αστείο στο χάικου, δεν υπήρχαν ούτε υπάρχουν αστεία χάικου, μολονότι αποδεικνύεται πως υπάρχουν αστείοι άνθρωποι που κατ' αστείο τρόπο ασχολούνται με πράγματα που θεωρούν επίσης αστεία.

¨¨¨

Η φύση, το φυσικό τοπίο, στο χάικου, από καταβολής του έως σήμερα, δεν σχετίζονται επουδενί με αυτό που χαρακτηρίζεται ευρύτερα ως «φυσιολατρεία», θα προσέθετα, ούτε καν ως «οικολογία», όσο αφορά το οργανικό τους περιεχόμενο. Αποτελούν βεβαίως δείκτες ενδιαφέροντος και παραπέμπουν σε μία συνάρτηση ανάγκης κι εξάρτησης μεταξύ ανθρώπου και φύσης, μα στο επίπεδο μιας ευταξίας η οποία δεν εξαρτάται από τον άνθρωπο ή τη φύση. Ό,τι σχετιζόταν με τη φύση στο χάικου, ως επί το πλείστον έχει να κάνει με την ολιγότητα παρουσίας κι επίδρασης ανθρώπων στο φυσικό τοπίο. Η φύση στα παλαιότερα χάικου αντιμετωπιζόταν ως ανώτερη και πιο πλήρης από τον άνθρωπο. Αυτό το στοιχείο μετετράπη αξιακά κι αισθητικά κατά τις επιρροές και τις αλλαγές που δέχθηκε το φυσικό τοπίο, μα και κατά τις διανοητικές συλλήψεις των σημαντικότερων ποιητών, έτσι ο άνθρωπος προήχθη σε μείζον περιεχομενικό στοιχείο. Σε αυτό το σημείο όμως οφείλει κανείς να δώσει προσοχή στο εξής, στο πως οι μείζονες ποιητές του χάικου προήγαγαν σταδιακά τον άνθρωπο σε απωλεστική μοναδικότητα, σε έρμαιο του σύμπαντος. Το περιεχόμενο αυτής της προαγωγής είναι το άπαν στο χάικου και είτε είναι στους πολλούς αρεστή είτε όχι είναι εκείνη που ορίζει τον ποιητικό του πήχη. Οι παιδαριώδεις συναισθηματισμοί, η αβάσιστη ευαισθησία και η ευκαιριακή καλλιέπεια, δεν έχουν θέση στο χάικου, ή για να το θέσω διαφορετικά, όταν αυτές έχουν θέση δεν υφίσταται χάικου. Το μοντελοποιημένο χάικου, ανά τον κόσμο, δεν είναι χάικου είναι χόμπι.    

 

                                                                          Αθήνα 2002

___________

Δεν επιτρέπεται η ολική ή μερική αναδημοσίευση ή άλλου είδους χρήση του κειμένου δίχως έγγραφη άδεια από τον συγγραφέα: yannislivadas@gmail.com